Review và Tóm tắt sách Khu Vườn Bí Mật

Cuốn sách Khu Vườn Bí Mật của tác giả Frances Hodgson Burnett kể về hành trình thay đổi kỳ diệu của cô bé Mary Lennox, một đứa trẻ “khó chịu và đáng ghét” từ Ấn Độ về Anh sống tại Trang viên Misselthwaite u ám, rộng lớn và cô đơn.

Review và Tóm tắt sách

1. Mary Lennox và Bối Cảnh Ban Đầu

Mary Lennox là một cô bé 9 tuổi, sống trong sự nuông chiều và phục dịch của người hầu (Ayah) tại Ấn Độ. Cô bé có tính khí bực bội, thường nổi giận và lăng mạ người khác. Sau một sự kiện bí ẩn (nhiều người hầu lặn mất tăm, những người còn lại tái nhợt vì sợ hãi, có lẽ là một dịch bệnh), Mary bị bỏ rơi và được gửi về Anh.

Khi đến Anh, Mary được đưa đến sống tại Trang viên Misselthwaite của người chú, Ông Archibald Craven—một người đàn ông gù lưng (hoặc có vẻ gù), cáu kỉnh và luôn tự giam mình trong căn nhà có gần một trăm phòng, hầu hết đều bị khóa kín. Ông Craven, sau cái chết của người vợ xinh đẹp (Memsahib), trở nên kỳ cục, thường xuyên đi đây đi đó và không muốn gặp gỡ ai. Mary được Bà Medlock, người quản gia, dặn dò rằng cô bé phải tự chơi một mình và tuyệt đối không được tò mò hay lang thang trong nhà.

2. Sự Thay Đổi của Mary và Tình Bạn Đầu Tiên

Cuộc sống mới tại Anh, đặc biệt là không khí trong lành, mạnh mẽ từ cánh đồng hoang (moor) đã bắt đầu tác động tích cực lên sức khỏe và tinh thần của Mary.

• Martha: Người hầu phòng Martha là người đầu tiên tác động đến Mary. Martha là cô gái địa phương mộc mạc, hồng hào, khỏe khoắn và nói năng thẳng thắn, không khúm núm như những người hầu Ấn Độ Mary từng quen. Martha đã chỉ ra rằng Mary lười biếng và yếu ớt. Nhờ lời khuyên của Martha về việc chơi ngoài trời và tập nhảy dây, Mary bắt đầu cảm thấy đói và ăn uống ngon miệng hơn. Cô bé dần “bớt ngang ngược” và trở nên khỏe khoắn hơn, tóc dày dặn và da dẻ hồng hào.
• Khu Vườn Bí Mật: Mary trở nên tò mò về khu vườn bị khóa kín suốt mười năm. Cô tìm thấy chiếc chìa khóa và cánh cửa ra vào, vốn bị dây thường xuân che phủ. Khu vườn này bị khóa sau khi vợ ông Craven ngã từ cành cây hồng và qua đời. Khi bước vào, Mary thấy khu vườn là một nơi “yên tĩnh quá!”, hoang dã nhưng không hề chết. Cô bắt đầu bí mật dọn dẹp và xới đất, tạo ra “vương quốc bí mật” của riêng mình.
• Dickon: Mary gặp Dickon, em trai Martha, một cậu bé mười hai tuổi. Dickon là người yêu thiên nhiên, có khả năng “mê hoặc” các loài vật hoang dã như cáo, sóc, quạ và chim ức đỏ bằng tiếng sáo của mình. Dickon mang theo dụng cụ làm vườn và hạt giống, đồng ý giúp Mary làm hồi sinh khu vườn. Chim ức đỏ (một con chim hiếu kỳ và thân thiện) thường xuyên bầu bạn với Mary và Dickon.

3. Khám Phá Colin và Phép Màu

Trong khi khám phá ngôi nhà, Mary phát hiện ra Colin Craven, con trai của ông Craven.

• Colin’s State: Colin là một cậu bé yếu ớt, luôn phải nằm trên ghế sofa, tin rằng mình sắp chết và sẽ trở thành một người gù lưng. Cậu bé rất dễ bị kích động, sợ bị người khác nhìn chằm chằm và tin rằng ngay cả Bác sĩ Craven (người em họ nghèo khó của cha cậu) cũng muốn cậu chết để thừa kế Trang viên.
• Tình bạn và Khu Vườn: Mary và Colin chia sẻ bí mật về khu vườn. Mary nhận ra Colin là một đứa trẻ hư đốn và ích kỷ, nhưng Colin lại thích ý tưởng về một bí mật và cảm thấy vui vẻ khi Mary ở bên.
• Cơn Giận dữ và Sức mạnh: Sau một cuộc cãi vã lớn, Mary gọi Colin là “thằng nhãi ích kỷ nhất”. Cơn giận của Colin, cùng với nỗi sợ hãi về việc bị gù lưng (khi lão Ben Weatherstaff vô tình nhắc tới) đã thúc đẩy cậu bé hành động. Lòng kiêu hãnh bị xúc phạm truyền cho Colin “một sức mạnh mà nó chưa từng biết”.
• Phép Màu và Sự Hồi Sinh: Colin đứng dậy và đi bộ được lần đầu tiên. Cậu bé gọi sự hồi phục này là “Phép Màu” (Magic) và bắt đầu một “thí nghiệm khoa học” để sử dụng nó giúp mình khỏe mạnh. Dickon, Mary, và sau đó là lão Ben Weatherstaff (người làm vườn già, người bí mật chăm sóc hoa hồng bằng cách trèo qua tường), đều tham gia vào việc giữ bí mật và thực hiện các bài tập thể chất.
• Sự Sống và Niềm Vui: Cả hai đứa trẻ (Mary và Colin) đều béo lên, khỏe mạnh và không còn cáu kỉnh. Đặc biệt, Colin thích thú với việc ngắm nhìn “vạn vật sinh sôi” trong khu vườn. Sự xuất hiện của Bà Sowerby (mẹ Dickon), người phụ nữ thông thái, nhân hậu và hiểu biết về “Đấng Tối Cao” (mà Colin gọi là Phép Màu), đã củng cố niềm tin và hỗ trợ chúng bằng cách cung cấp thức ăn ngon lành (bánh ngọt, sữa tươi, khoai tây nướng) để chúng không phải giả vờ chán ăn trước mặt người lớn.

4. Kết Thúc

Ông Archibald Craven, người cha đau khổ, đang lang thang vô định ở châu Âu. Sau khi nhận được một bức thư (ngụ ý từ Bà Sowerby) và một giấc mơ kỳ lạ về giọng nói của người vợ trong khu vườn, ông quyết định trở về Trang viên.

Khi ông Craven trở về, ông thấy Trang viên yên tĩnh khác thường. Ông tiến đến khu vườn bí mật, nơi ông nghe thấy “tiếng cười tươi trẻ, thoải mái của một đám trẻ con”. Bất ngờ, cánh cửa mở ra, và Colin lao ra, khỏe mạnh, cao lớn, rạng rỡ và chạy thẳng vào vòng tay ông. Colin không còn là cậu bé tàn tật, gầy yếu mà ông sợ hãi. Khu vườn bí mật lúc này đang vào mùa thu rực rỡ sắc vàng, tím và đỏ.

Bài Học Rút Ra Từ Cuốn Sách

Dựa trên các đoạn trích từ cuốn sách “Khu Vườn Bí Mật,” có thể rút ra một số bài học quan trọng và sâu sắc, chủ yếu xoay quanh sức mạnh của môi trường, tư duy tích cực, và sự kết nối giữa con người với thiên nhiên.

1. Sức Mạnh Chữa Lành của Thiên Nhiên và Môi Trường Sống (The Healing Power of Nature)

Các đoạn trích nhấn mạnh vai trò thay đổi kỳ diệu của việc tiếp xúc với thiên nhiên, đặc biệt là không khí trong lành và công việc làm vườn:

• Cải thiện Sức khỏe Thể chất: Mary Lennox, vốn là một đứa trẻ gầy gò, yếu ớt, vàng vọt và “khó chịu” khi còn ở Ấn Độ, đã bắt đầu cảm thấy đói bụng và ăn uống ngon miệng hơn chỉ sau mấy ngày ở ngoài trời. Việc chơi đùa và chạy nhảy ngoài trời trên cánh đồng hoang (moor) đã giúp cô bé “có da có thịt” và “bớt ngang ngược”.
• Kích thích Tinh thần và Trí tuệ: Khí hậu trong lành, mạnh mẽ và tươi mát của cánh đồng hoang đã khiến bộ óc lười biếng của Mary phải hoạt động, và trí tưởng tượng của cô bé được đánh thức. Mary bắt đầu quan tâm đến mọi việc và muốn làm điều gì đó mới mẻ.
• Tái sinh (Rebirth): Khu vườn bí mật đóng vai trò là “Phép Màu” (Magic) chữa lành cho cả Mary và Colin. Khu vườn hoang phế đó (bị khóa suốt mười năm) lại không phải là khu vườn đã chết. Ngay cả đất đai cũng có “mùi của đất sạch” và “mùi của cây cối đang đâm chồi nảy lộc”. Colin (người luôn tin mình sắp chết) đã cảm nhận được “Phép Màu” trong cơ thể mình và quyết tâm sống. Colin đã khỏe mạnh và béo lên, làn da như sáp của cậu cũng đổi màu.

2. Ảnh Hưởng Quyết Định của Tư Duy và Thái Độ (The Power of Thought)

Cuốn sách truyền tải thông điệp mạnh mẽ về sức mạnh của tư duy, đặc biệt là đối với Colin:

• Ý nghĩ Tích cực vs. Tiêu cực: Ý nghĩ—dù là suy nghĩ đơn thuần—cũng có sức mạnh, nếu tốt thì như ánh sáng mặt trời, nếu xấu thì chẳng khác nào thuốc độc. Để ý nghĩ xấu xa len lỏi vào tâm trí cũng nguy hại như mầm bệnh.
• Tự tạo ra Bệnh tật: Colin ban đầu tự giam mình trong phòng, nghĩ đến những khiếm khuyết, sợ hãi, và cái chết đang đến gần, khiến cậu mắc chứng cuồng loạn và luôn tưởng mình bị bệnh. Mọi nỗi sợ hãi và đau ốm của cậu đều do chính bản thân cậu tạo ra.
• Phép Màu Tâm trí: Khi Colin bắt đầu tin vào “Phép Màu” (tư duy tích cực về việc khỏe mạnh) và thực hành “thí nghiệm khoa học”, những suy nghĩ tốt đẹp và mới mẻ đã xua tan mọi điều cũ kỹ hắc ám, mang lại sức mạnh và cuộc sống mới cho cậu.

3. Tầm Quan Trọng của Tình Bạn và Sự Kết Nối (The Importance of Connection)

Các nhân vật thay đổi nhờ các mối quan hệ tích cực và không khúm núm:

• Vượt qua sự Cô đơn và Ích kỷ: Mary là một đứa trẻ khó chịu, đáng ghét, và cô đơn. Sau khi bị bỏ rơi ở Ấn Độ, cô bé thấy mình chưa bao giờ thực sự là con gái của ai đó. Tuy nhiên, cô bé dần thay đổi nhờ sự tương tác với người khác.
  • Martha: Martha, người hầu phòng, là người đầu tiên nói thẳng thắn và không khúm núm với Mary, khuyến khích cô bé ra ngoài trời.
  • Chim Ức Đỏ: Ngay cả con chim ức đỏ (robin) cũng là một người bạn quan trọng. Mary nhận ra mình và con chim cũng đơn độc, và sự thân thiện, vui vẻ của con chim đã khiến khuôn mặt cáu kỉnh của cô bé khẽ nở một nụ cười.
  • Dickon: Dickon là người hiểu rõ thiên nhiên và biết cách “mê hoặc” muông thú. Dickon dạy Mary cách làm vườn và là người bạn giúp cô bé giữ bí mật khu vườn.
• Lòng trắc ẩn và Sự đồng cảm: Mary, dù vốn ương ngạnh, đã bắt đầu cảm thấy thương cảm cho ông Archibald Craven (người chú gù lưng) khi nghe chuyện vợ ông qua đời. Cô bé cũng bất chấp sự ương ngạnh của Colin để giúp cậu bé. Colin tuyên bố: “Bây giờ tớ đã có hai người bạn” (Mary và chim ức đỏ).
• Chấp nhận và Tin tưởng: Bà Sowerby (mẹ Dickon), đại diện cho trí tuệ nhân hậu, đã chấp nhận và hỗ trợ những “thí nghiệm khoa học” của bọn trẻ, cung cấp thức ăn để chúng khỏe mạnh mà không làm lộ bí mật.

4. Khám Phá và Bí Mật Kích thích Sự Sống (Discovery and Secret)

Sự tò mò và khao khát khám phá là động lực thay đổi:

• Sự Thích thú làm việc: Mary bắt đầu tìm thấy niềm vui trong việc xới đất và rẫy cỏ trong khu vườn bí mật, cảm thấy vui sướng tràn trề khi làm việc (làm việc liền hai ba tiếng mà không mệt).
• Bí mật là Sự sống: Colin khao khát khám phá khu vườn bí mật bởi vì nó là bí mật lớn nhất và không ai biết. Việc giữ bí mật (không để người lớn hay ai khác can thiệp) giúp bọn trẻ cảm thấy mình như những con chim hét đang ẩn náu trong chiếc tổ an toàn. Bí mật này cho phép chúng tự mình nuôi dưỡng sức mạnh và niềm tin.

Kết Luận

Các đoạn trích từ “Khu Vườn Bí Mật” cho thấy đây là một câu chuyện sâu sắc về sự chữa lành và tái sinh.

Điểm mạnh nổi bật:

1. Sức mạnh của Thiên nhiên (Phép Màu): Khu vườn bí mật và không khí trong lành của cánh đồng hoang đóng vai trò trung tâm trong việc chữa lành bệnh tật và tâm hồn. Quá trình này được Colin lý giải như một “thí nghiệm khoa học” dựa trên “Phép Màu” (hay Đấng Tối Cao).
2. Sự Phát triển Nhân vật: Sự biến đổi của Mary từ một cô bé cáu kỉnh, yếu ớt thành một người mạnh mẽ, biết quan tâm đến người khác, và sự thay đổi của Colin từ một “tiểu vương” tự thương hại thành một đứa trẻ khỏe mạnh và đầy tự tin, là minh chứng cho sức mạnh của tình bạn và môi trường sống tích cực.
3. Vai trò của các Mối Quan hệ: Tình bạn thân thiết với Dickon—người đại diện cho sự hồn nhiên và kết nối với thiên nhiên—và sự xuất hiện của Bà Sowerby là yếu tố quan trọng hỗ trợ cho sự thay đổi của Mary và Colin.

Kết quả là, Khu Vườn Bí Mật không chỉ được hồi sinh về mặt vật chất (hoa lá đâm chồi), mà còn mang lại sự sống và niềm vui cho những con người từng bị tổn thương và cô lập.