60+ Những cuốn sách hay nên đọc theo chủ đề

☰

Danh sách các cuốn sách hay và ý nghĩa của Việt Nam và thế giới, được phân loại theo các chủ đề: Lịch sử Việt Nam, Phát triển Bản thân, Triết học, Sách thiếu nhi và Văn học Việt Nam kinh điển.

I. Sách Lịch sử Việt Nam

Năm 2025 đánh dấu kỷ niệm 50 năm ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975). Việc đọc sách lịch sử được khuyến khích để “nhìn lại hành trình dựng nước, giữ nước, khám phá những dấu son chói lọi và thêm trân trọng những hy sinh thầm lặng của thế hệ cha ông qua từng trang sách lịch sử.”

Các tác phẩm nổi bật:

“Lược Sử Nước Việt Bằng Tranh“: Cuốn sách 96 trang, tái hiện 4000 năm lịch sử bằng tranh vẽ sống động, nội dung ngắn gọn và hệ thống. Được Thủ tướng Phạm Minh Chính chọn làm quà tặng Thủ tướng Malaysia.
“Đại Việt Sử Ký Toàn Thư“: Bộ chính sử cổ nhất còn nguyên vẹn của Việt Nam, biên soạn theo thể biên niên, ghi lại các sự kiện từ Kinh Dương Vương đến nhà Hậu Lê. Là “di sản vô giá của văn hóa dân tộc Việt Nam, là kho tư liệu phong phú cần thiết cho ngành sử học và các ngành khoa học xã hội khác.”
“Việt Nam Sử Lược” | Trần Trọng Kim: Cuốn thông sử chi tiết đầu tiên bằng chữ quốc ngữ (1920). Đặc biệt chú trọng đến đời sống dân chúng, sinh hoạt xã hội, phong tục, tín ngưỡng, và trình bày lịch sử một cách mạch lạc, lôi cuốn thay vì biên niên truyền thống.
“Sử Việt – 12 Khúc Tráng Ca” | Dũng Phan: Kể về 12 câu chuyện dựng nước và giữ nước thời phong kiến, kết hợp tư liệu lịch sử được kiểm chứng với nhận định của người biên soạn, tạo nên “một bản hùng ca đa thanh đa điệu.”
“Bão Táp Triều Trần” | Hoàng Quốc Hải: Bộ tiểu thuyết lịch sử 6 tập về triều đại Trần (1225-1400), khắc họa chi tiết tranh giành quyền lực, xung đột, và những cuộc kháng chiến chống Mông – Nguyên.
“Tâm Lý Dân Tộc An Nam” | Paul Giran: Công trình nghiên cứu năm 1904 của quan chức thuộc địa Pháp Paul Giran, khắc họa đặc điểm quốc gia, sự tiến hóa lịch sử, trí thông minh, xã hội và chính trị của người An Nam qua lăng kính của người Pháp đương thời. Giúp độc giả “nhìn nhận về quá khứ của dân tộc mình qua lăng kính của người Pháp đương thời. Đồng thời, quyển sách còn là cơ hội để chúng ta suy ngẫm và phản biện về những khía cạnh nội dung còn đậm tính chủ quan.”
“Biên Bản Chiến Tranh 1-2-3-4.75” | Trần Mai Hạnh: Tiểu thuyết lịch sử đoạt giải thưởng Văn học (2014) và Văn học ASEAN (2015), phác họa chi tiết những ngày sụp đổ của chính quyền Sài Gòn trong bốn tháng cuối cùng của chiến tranh giải phóng miền Nam, dựa trên tài liệu nguyên bản và ghi chép của tác giả (phóng viên chiến trường).
“Mãi Mãi Tuổi 20” | Nguyễn Văn Thạc: Cuốn nhật ký của liệt sĩ Nguyễn Văn Thạc (1952-1972), ghi lại đời sống quân ngũ, nỗi nhớ quê hương, chuyện tình cảm, và chiêm nghiệm về trách nhiệm của tuổi trẻ với đất nước.
“Tuổi thơ dữ dội” | Phùng Quán: Tiểu thuyết về cuộc sống của hơn ba mươi thiếu niên 13, 14 tuổi trong Đội thiếu niên trinh sát ở Huế những năm đầu kháng chiến chống Pháp. Tác phẩm khắc họa “sự dũng cảm, gan trường, ý thức trách nhiệm và lòng yêu nước thiêng liêng của những chiến sĩ nhỏ tuổi.”
“Những Mảnh Ký Ức 1979-1989 – Chuyện Kể Từ Biên Giới Phía Bắc” | Đào Thanh Huyền, Hà Hương, Phạm Hoài Thanh: Tổng hợp hồi ức của 120 nhân vật (bộ đội, công an, dân phòng, người dân) về lịch sử Việt Nam giai đoạn 1979 và 1984. Truyền tải thông điệp “về giá trị của tình yêu hòa bình, yêu quê hương, đất nước và ý chí quật cường của mỗi người dân Việt Nam chúng ta.”
“Tổng hành dinh trong mùa xuân toàn thắng” | Đại tướng Võ Nguyên Giáp: Hồi ký quân sự, khắc họa chân thực tinh thần và chiến lược của quân đội Việt Nam trong kháng chiến chống Mỹ, đặc biệt là Chiến dịch mùa Xuân năm 1975. Bao gồm các đúc kết và triết lý sâu sắc của Đại tướng về nghệ thuật cầm quân và tinh thần dân tộc.
“Từ sông Bến Hải đến dinh Độc Lập” | Thiếu Tướng Hoàng Đan: Hồi ký ghi lại trải nghiệm chiến đấu và chỉ huy của Thiếu tướng Hoàng Đan trong các chiến dịch lớn, đặc biệt là Chiến dịch Quảng Trị 1972 và Chiến dịch Hồ Chí Minh 1975. Giúp độc giả “hiểu hơn về cách Quân đội tổ chức, triển khai các chiến dịch lớn, đồng thời cảm nhận được tinh thần quả cảm, quật cường của những người lính.”

II. Sách Phát triển bản thân và Kinh doanh

Tầm quan trọng: Sách phát triển bản thân là “người bạn đồng hành đắc lực cho những ai có nhu cầu hoàn thiện bản thân,” cung cấp “kho tàn kiến thức, mà còn là những câu chuyện truyền cảm hứng, định hướng cho mỗi người trên hành trình khám phá và tìm ra phiên bản tốt nhất của chính mình.” Trong kinh doanh, chúng là “những bài học quý giá” và “góc nhìn mới mẻ về thế giới kinh doanh đầy biến động.”
“Đắc nhân tâm” | Dale Carnegie: “Một trong những quyển sách hay nhất… về kỹ năng giao tiếp và ứng xử.” Nhấn mạnh sự thấu hiểu tâm lý con người, khen ngợi, động viên, và lắng nghe chăm chú để thành công.
“Nhà giả kim” | Paulo Coelho: Truyền tải thông điệp về “theo đuổi đam mê, sống có mục đích và kiên trì vượt qua mọi thử thách để đạt được mục tiêu.”
“Đời thay đổi khi chúng ta thay đổi” | Andrew Matthews: Truyền cảm hứng về việc “thay đổi chính mình để có một cuộc sống tốt đẹp hơn,” nhấn mạnh sức mạnh của tư duy tích cực và ý chí mạnh mẽ.
“7 thói quen để thành đạt” | Stephen R. Covey: Cuốn sách kinh điển về phát triển bản thân, chia sẻ “7 thói quen đơn giản nhưng có tác động lớn tới cuộc sống,” bao gồm chủ động, ưu tiên việc quan trọng, tư duy cùng thắng, và liên tục hoàn thiện bản thân. Thành công dựa vào thói quen.
“Quẳng gánh lo đi và vui sống” | Dale Carnegie: Chỉ ra nhiều cách để “vượt qua stress, lo âu và tận hưởng cuộc sống một cách tích cực hơn,” bằng cách nhìn nhận cuộc sống theo hướng tích cực, thư giãn và biết ơn.
“Hành trình về phương Đông” | Baird T. Spalding: Ghi lại chuyến du hành đến các nước phương Đông, truyền tải thông điệp về “tình yêu thương, lòng tha thứ và sự hiểu biết về các nền văn hóa phương Đông.”
“Người giàu có nhất thành Babylon” | George Samuel Clason: Cuốn sách hay về tài chính cá nhân và kinh doanh, chia sẻ các bí quyết như “tiết kiệm 10% thu nhập, đầu tư khôn ngoan, không vay nợ, sống hợp lý.”
“Đọc vị bất kỳ ai” | David J. Lieberman: Hữu ích cho việc “rèn luyện kỹ năng quan sát và đọc người” thông qua cử chỉ, ngôn ngữ cơ thể, ánh mắt để nắm bắt tâm lý người khác.
“Tư duy nhanh và chậm” | Daniel Kahneman: Chia sẻ về hai hệ thống tư duy của con người (Tư duy nhanh tự động và Tư duy chậm sâu sắc), giúp hiểu cách não bộ hoạt động và đưa ra quyết định tốt hơn.
“Trên đường băng” | Tony Buổi Sáng: Ghi lại những bài học quý báu từ cuộc đời tác giả, nhấn mạnh việc “không nên dễ dàng bỏ cuộc trước những khó khăn thử thách, mà hãy kiên cường vượt qua.”
“Nghĩ giàu, làm giàu” | Napoleon Hill: “Cuốn sách kinh điển bất hủ,” rút ra nguyên tắc thành công để làm giàu từ hàng trăm triệu phú, bao gồm “mục đích rõ ràng, sự quyết tâm, kiên trì, chăm chỉ, tiết kiệm, đầu tư khôn ngoan.”
“Muôn kiếp nhân sinh” | John Vũ: Ghi lại những câu chuyện và trải nghiệm tiền kiếp kỳ lạ, giúp độc giả “chiêm nghiệm về luật Nhân quả và Luân hồi của vũ trụ,” và nhắn nhủ về sự mong manh của kiếp nhân sinh.
“Nghệ thuật tư duy chiến lược” | Avinash K. Dixit và Barry J. Nalebuff: Giới thiệu lý thuyết trò chơi và ứng dụng vào chiến lược trong công việc và cuộc sống, cung cấp công cụ “phân tích các tình huống chiến lược trong đời sống, giúp hình thành tư duy phản biện và tìm ra chiến lược tối ưu.”
“Dám nghĩ lại” | Adam Grant: Hướng dẫn “rèn luyện tư duy và khả năng thuyết phục,” nhấn mạnh tầm quan trọng của việc sử dụng tư duy khoa học (cởi mở, sẵn sàng thay đổi quan điểm dựa trên bằng chứng).
“Đúng việc – Một góc nhìn về câu chuyện khai minh” | Giản Tư Trung: Giúp độc giả “nhận thức rõ hơn về vai trò của mình trong cuộc đời của chính họ” và tìm kiếm con đường sự nghiệp đúng đắn. “Công việc” bao gồm làm người, làm dân và làm nghề.
“The Speed of Trust – Tốc độ của Niềm tin” | Stephen M. R. Covey: Niềm tin là “nền tảng giúp con người có thể thay đổi mọi thứ và ảnh hưởng đến các khía cạnh khác nhau trong cuộc sống cũng như công việc hàng ngày.”
“Thay đổi cách nghĩ – A New Way To Think” | Roger L.Martin: “Chỉ khi muốn thay đổi cách nghĩ thì mới có thể dẫn đến thay đổi cách làm và đạt được kết quả vượt trội.”
“Đột phá bản thân – Disrupt Yourself” | Whitney Johnson: Khuyến khích “bước ra khỏi giới hạn và đột phá bản thân” để chạm đến ước mơ và thành công trong bối cảnh thế giới biến đổi.
“Tái tạo bản thân – Reinventing You” | Dorie Clark: Cung cấp “các cách thức hiệu quả để giúp bạn phát triển định vị thương hiệu bản thân” và theo kịp những bước tiến mới của xã hội.
“Trở nên tốt hơn – Get Better” | Todd Davis: Làm rõ nguyên nhân và trở ngại trong việc xử lý các mối quan hệ, cung cấp “những phương cách đơn giản nhưng hiệu quả” để cải thiện mối quan hệ và hiệu suất.
“Lãnh đạo tỉnh thức – The Mindful Leader” | Michael Bunting: Tập trung vào việc “phát triển sự tự nhận thức, trí tuệ, khả năng tự làm chủ và lòng trắc ẩn của bản thân để dẫn dắt và truyền cảm hứng cho người khác.”
“Tâm thức lãnh đạo – The Mind of The Leader” | Rasmus Hougaard và Jacqueline Carter: “Bạn không thể quản lý người khác trừ khi bạn có thể quản lý được bản thân mình trước tiên.” Cung cấp hướng dẫn để giải phóng động lực từ bên trong và tạo ra văn hóa lấy con người làm trung tâm.
“Lần đầu làm sếp – Your First Leadership” | Tacy M. Byham, Richard S. Wellins: Hướng dẫn toàn diện về những gì cần biết để thành công trong vai trò lãnh đạo mới, bao gồm xây dựng mối quan hệ với nhân viên, sắp xếp công việc và quản lý đa dạng.
“Bí quyết hạnh phúc trong công việc – How to be happy at work” | Annie McKee: Cung cấp “những góc nhìn mới mẻ về cách mà các nhà lãnh đạo nổi tiếng tạo ra và duy trì hạnh phúc của mình ngay cả khi họ đang chịu nhiều áp lực.”
“Bất chấp tai ương – Full Catastrophe Living” | Jon Kabat-Zinn: Dành cho những ai muốn sống khỏe mạnh và hạnh phúc hơn, hướng dẫn “cách phát triển sự tỉnh thức, học hỏi từ những trở ngại và nhận ra những lợi ích của nó.”
“Những người dẫn lối – Master Mentors” | Scott Jeffrey Miller: Ghi chép những bài học kinh nghiệm quý báu từ 30 nhân vật tài năng và thành công, cung cấp “những chiến lược và phương pháp cụ thể để đạt được mục tiêu.”
“Sokrates, Chúa Giêsu và Đức Phật” | Frédéric Lenoir: Ba nhà hiền triết vĩ đại giúp con người “kiện toàn nhân cách, đạt được những giá trị chân, thiện, mỹ trong đời sống,” khuyến khích tự nhìn nhận bản thân và tìm kiếm hạnh phúc.
“Tinh thần tự lực – Những Tấm Gương Về Phẩm Hạnh Và Lòng Kiên Trì” | SAMUEL SMILES: Tác phẩm kinh điển về phát triển bản thân, mệnh danh là “Kinh thánh của chủ nghĩa tự do,” viết về những con người vươn lên bằng sức lao động và sự sáng tạo, khơi dậy “khát vọng tự chủ, rèn luyện ý chí và nghị lực.”

III. Sách Triết học

Các cuốn sách triết học được giới thiệu dành cho người mới bắt đầu, cung cấp “nền tảng vững chắc và phong phú” từ các khái niệm cơ bản đến suy nghĩ sâu sắc về cuộc sống và xã hội.

“Thế Giới Của Sophie” | Jostein Gaarder: Tiểu thuyết triết học kết hợp cốt truyện hấp dẫn với các bài học triết học dễ hiểu, khám phá lịch sử triết học từ Hy Lạp cổ đại đến hiện đại.
“Sự an ủi của triết học” | Alain de Botton: Sử dụng triết học để “an ủi về các vấn đề cuộc sống hàng ngày như thất bại, tình yêu, và lo âu,” giới thiệu các triết gia nổi tiếng và cách họ giúp đối diện thách thức cuộc sống.
“Triết học” | DK Publishing: Cuốn sách tổng quan về triết học với hình ảnh minh họa, sơ đồ và biểu đồ, giúp người đọc dễ tiếp thu và ghi nhớ các khái niệm.
“Suy tưởng” | Marcus Aurelius: Những ghi chép cá nhân của hoàng đế La Mã Marcus Aurelius về triết học Stoic, chứa đựng “các suy nghĩ và triết lý sống của ông về cách sống một cuộc đời đạo đức và tĩnh tâm trong những thời khắc khó khăn.”
“Cộng Hòa” | Plato: Một trong những tác phẩm triết học quan trọng nhất, thảo luận về công lý, chính trị và xã hội lý tưởng thông qua đối thoại. “Mặc dù có thể hơi khó cho người mới bắt đầu, nhưng ‘Cộng hòa’ là một tác phẩm cơ bản của triết học phương Tây.”

IV. Sách Thiếu nhi

Việc đọc sách đối với trẻ em, đặc biệt là học sinh tiểu học, là “nơi nuôi dưỡng tâm hồn hoàn hảo nhất.”

“Có Một Con Mọt Sách” | BS. Đỗ Hồng Ngọc: Truyện tranh ngắn lồng ghép lời khuyên bổ ích về sức khỏe và vệ sinh cá nhân, giúp các bé trang bị kiến thức căn bản về sức khỏe.
“Cái Ôm Diệu Kỳ” | Nick Vujicic: Truyền tải những bài học ý nghĩa về “tình yêu thương, sự đồng cảm, đặc biệt là phải biết kiên trì, nỗ lực đứng lên sau những vấp ngã.”
“Chắp Cánh Tuổi Thơ” | Kid’s Soul: Tái hiện những gì đẹp đẽ nhất của tuổi thơ, lồng ghép kỷ niệm về tình bạn, tình cảm gia đình để “tâm hồn trẻ em sẽ được vun đắp bởi những tình cảm ấm áp, đẹp đẽ.”
“Khoảng Trời Bình Yên Cho Con” | Sara Albion: Cẩm nang giúp cha mẹ “bước vào thế giới của con cái mình,” đồng thời giúp các bé “khám phá thêm về thế giới mới mẻ, đầy màu sắc xung quanh.”
“420 Câu Đố Vui Thông Minh” | Nguyễn Ngọc Ký: Tổng hợp câu đố vui về thế giới xung quanh, mục đích chính là “phát huy trí tưởng tượng và khả năng tư duy của trẻ.”
“Nhật Ký Chú Bé Nhút Nhát” | Jeff Kinney: Cuốn nhật ký bằng tranh hài hước của cậu bé Greg Heffley, diễn tả “tâm lý của một đứa trẻ mới lớn quá đỗi chân thật, tự nhiên.”
“Cây Táo Yêu Thương” | Shel Silverstein: Câu chuyện cảm động về tình bạn và sự hy sinh, mang lại “bài học nhân văn sâu sắc mà bất cứ ai cũng nên đọc thử một lần để suy ngẫm.”
“Phép Màu Tuổi Thơ” | Barbara Bossert Ramsay: Giúp trẻ “ý thức được tầm quan trọng của việc quản lý cảm xúc để có thể hòa nhập với bạn bè,” và giúp phụ huynh thấu hiểu con cái.
“Tìm hiểu thế giới tự nhiên qua truyện Ngụ Ngôn Aesop” | I-Pink: Khám phá những câu chuyện ngụ ngôn sáng tạo về loài vật, mang tính giáo dục cao, lồng ghép tranh minh họa sống động để “mở mang tư duy và thế giới quan của mình.”

V. Sách Văn học Việt Nam Kinh điển

Kho tàng văn học Việt Nam được mô tả là “vô cùng phong phú với nhiều tác phẩm truyện ngắn truyện dài, có cả những áng văn chương nổi tiếng trên toàn thế giới.”

“Truyện Kiều” | Nguyễn Du: “Kiệt tác văn học xuất sắc nhất mọi thời đại,” kể về cuộc đời nàng Kiều với 3254 câu thơ Nôm, khắc họa số phận bạc mệnh và những biến cố đau khổ.
“Những Ngày Thơ Ấu” | Nguyên Hồng: Chia sẻ chân thực tuổi thơ hồn nhiên nhưng tủi hờn của tác giả, lồng ghép cảm xúc thiêng liêng về tình mẫu tử, vẻ đẹp người phụ nữ và phê phán hủ tục.
“Tắt Đèn” | Ngô Tất Tố: “Một trong những cuốn sách văn học Việt Nam hay nhất mọi thời đại,” qua hình ảnh chị Dậu, vạch trần “tội ác thối nát, tàn độc của chế độ thực dân phong kiến.”
“Vợ Nhặt” | Kim Lân: Khắc họa chân thật giai đoạn “nạn đói năm 45,” tập trung vào câu chuyện anh Cu Tràng lấy vợ bằng mấy chén bánh đúc để thấy “sự nghèo khổ, rách nát của xã hội hạ thấp giá trị con người.”
“Chí Phèo” | Nam Cao: Tuyệt tác về sự tha hóa, bần cùng của xã hội đưa đẩy Chí Phèo thành lưu manh, đồng thời tôn vinh tình cảm chân thành và khơi gợi lương thiện bên trong con người.
“Mắt biếc” | Nguyễn Nhật Ánh: Tác phẩm tiêu biểu về tuổi thơ và tình yêu, được chuyển thể thành phim, kể về mối tình đơn phương của Ngạn với Hà Lan và sau này là con gái cô, Trà Long.
“Kính Vạn Hoa” | Nguyễn Nhật Ánh: Bộ truyện gồm 54 tập, vừa vui vừa buồn với những trò nghịch ngợm và bài học cuộc sống ý nghĩa xoay quanh bộ ba Tiểu Long, Quý Ròm và nhỏ Hạnh.
“Làm Đĩ” | Vũ Trọng Phụng: Tác phẩm châm biếm, trào phúng về câu chuyện “làm đĩ” của cô nàng Huyền, là lời cảm tỉnh về vấn nạn mại dâm và đề cao giáo dục giới tính.
“Cánh Đồng Bất Tận” | Nguyễn Ngọc Tư: Khắc họa nỗi buồn của những câu chuyện “kẻ ở người đi,” về cuộc sống lênh đênh của ba cha con ông Tư và người đàn bà tên Sương.
“Vang Bóng Một Thời” | Nguyễn Tuân: Gợi nhớ những nét xưa trong văn hóa Việt, là “ký ức, sợi dây gắn kết con người hiện tại với những thứ xưa cũ đang mờ nhạt dần,” như Thả thơ, Đánh thơ.

Tóm lại, bài viết này cung cấp một cái nhìn toàn diện về các thể loại sách đa dạng, từ những tác phẩm lịch sử ghi lại hành trình dựng nước giữ nước của Việt Nam, đến những cuốn sách phát triển bản thân giúp hoàn thiện con người, những tác phẩm triết học sâu sắc, những cuốn sách thiếu nhi nuôi dưỡng tâm hồn, và những kiệt tác văn học Việt Nam kinh điển làm giàu tri thức và cảm xúc. Việc đọc sách được nhấn mạnh là một hành trình ý nghĩa, giúp “tâm trí, tư duy của chúng ta được rộng mở và có những góc nhìn mới về cuộc sống giúp chúng ta thành công hơn trên con đường cuộc sống.”