☰

Nhà Giả Kim (O Alquimista) của Paulo Coelho, được viết bằng tiếng Brazil (một biến thể của tiếng Bồ Đào Nha) và xuất bản lần đầu năm 1988, là một câu chuyện cổ tích giản dị, nhân ái, giàu chất thơ, thấm đẫm những minh triết huyền bí của phương Đông. Mặc dù lần đầu xuất bản chỉ bán được 900 bản, cuốn sách đã vượt ra ngoài biên giới quốc gia, làm rung động hàng triệu tâm hồn và trở thành một trong những cuốn sách bán chạy nhất mọi thời đại, có khả năng thay đổi cuộc đời người đọc.

Tác phẩm kể về chàng trai chăn cừu Santiago, và toàn bộ trải nghiệm trong chuyến phiêu du theo đuổi vận mệnh của mình đã giúp cậu thấu hiểu được ý nghĩa sâu xa nhất của hạnh phúc, hòa hợp với vũ trụ và con người.

Dưới đây là những trích đoạn và triết lý chính làm nên sức hấp dẫn và giá trị vượt thời gian của Nhà Giả Kim.

I. Về Vận Mệnh Cá Nhân và Sức Mạnh của Ước Mơ

Triết lý cốt lõi, lặp lại nhiều lần trong tác phẩm, khẳng định rằng con người có quyền làm chủ vận mệnh và ước mơ của mình.

1. Khám phá Vận Mệnh Tiền Định (Vận Mệnh Cá Nhân)

Vận mệnh (hay con đường sống) là điều mà mỗi người luôn muốn đạt được.

  • “Vận mệnh chính là điều mà anh luôn luôn muốn đạt được. Khi còn trẻ ai ai cũng biết vận mệnh của mình là gì.”
  • “Chỉ có một điều khiến không thể nào đạt được ước mơ: đó là sợ rằng sẽ thất bại.”
  • “Điều bịp bợm ấy là gì? Đó là: vào một lúc nhất định trong đời, chúng ta không làm chủ được vận mệnh của mình nữa và rồi đời mình sẽ do định mệnh đưa đẩy. Đó chính là điều dối trá nhất thế gian!”
  • “Chỉ khi nào có khả năng thực hiện được giấc mơ thì cuộc sống mới đáng sống.”
  • “Đừng bao giờ quên rằng tất cả là một tổng thể. Cũng đừng quên ngôn ngữ của dấu hiệu. Nhất là đừng quên đi cho hết con đường mình tự chọn.”

2. Sức Mạnh của Tâm Linh Vũ Trụ

Theo lời của nhà vua xứ Salem, Melchisedek, khi một người thật tâm mong muốn điều gì, điều đó sẽ được hình thành trong cõi Tâm linh vũ trụ (Weltenseele; Soul of the Universe).

  • “Rồi khi anh quyết chí muốn điều gì thì toàn vũ trụ sẽ chung sức để anh đạt được điều ấy.”
  • “Tâm linh vũ trụ được nuôi dưỡng bởi hạnh phúc của con người, bởi cả sự bất hạnh, tị hiềm và ghen tuông nữa. Nhiệm vụ duy nhất của mỗi chúng ta là thực hiện con đường mình đã chọn.”

3. Nguyên Lý Thuận Lợi và Bài Học về Thử Thách

Sách còn đề cập đến “Nguyên lý Thuận lợi” (Principle of favorability), còn gọi là “Thánh nhân đãi kẻ khù khờ” (Beginner’s luck).

  • “Lần đầu tiên khi ta liều chơi đỏ đen thì thường là ta thắng.”
  • Nguyên lý này tồn tại bởi vì “cuộc đời muốn rằng ta mãi đi theo con đường mình chọn”.
  • Tuy nhiên, trước khi đạt được ước mơ, Tâm linh vũ trụ sẽ thử thách mọi điều đã học được trên đường đi.
  • “Đó chính là thời điểm mà đa số bỏ cuộc, nói theo ngôn ngữ sa mạc là “chết khát vào đúng cây chà là xuất hiện ở chân trời”.”

II. Về Hiện Tại, Ngôn Ngữ Vũ Trụ và Dấu Hiệu

Santiago đã học được rằng có một “ngôn ngữ không lời” bao trùm vạn vật, và chìa khóa để giải đoán thế giới là sống trọn vẹn trong hiện tại và chú ý đến các dấu hiệu (điềm báo).

1. Sống trong Hiện Tại

  • “Tôi không sống trong quá khứ hay tương lai. Tôi chỉ có hiện tại và chỉ quan tâm tới hiện tại. Nếu ta lúc nào cũng ở trong hiện tại được thì ta là người hạnh phúc.”
  • Người phu lạc đà đã dạy Santiago rằng, nếu lúc nào cũng ở trong hiện tại được, ta sẽ thấy rằng cuộc đời sẽ thành một ngày hội lớn, một buổi lễ lớn vì đời bao giờ cũng chỉ là khoảng khắc ta hiện đang sống.
  • “Bí ẩn nằm ngay trong hiện tại; nếu anh chú ý quan sát hiện tại thì anh có thể cải thiện được nó. Và khi anh đã làm cho hiện tại được tốt hơn. Vậy đừng nên nghĩ đến tương lai mà hãy sống từng ngày của đời mình theo giới luật của Thượng đế…”

2. Ngôn Ngữ Vũ Trụ và Dấu Hiệu

Mọi thứ trên đời đều là dấu hiệu, và vũ trụ là một ngôn ngữ ai cũng có thể hiểu nhưng chúng ta đã quên mất.

  • “Có một thứ nằm ngoài câu chữ… Nếu mình học được cách giải đoán thứ ngôn ngữ không lời này thì mình sẽ giải đoán được thế giới.”
  • “Tất cả chỉ là một.”.
  • Về dấu hiệu: “Chúa vạch đường để người người theo. Chỉ cần cậu biết nhận ra Người dùng dấu hiệu gì để vạch đường cho cậu”.
  • Chỉ cần thành tâm đi tìm kho báu, ta sẽ phát hiện trên đường nhiều điều mà ta sẽ không bao giờ thấy được nếu ta không đủ can đảm thử làm những việc xem ra một kẻ chăn cừu không thể làm nổi.

3. Khái niệm Maktub

Người phu lạc đà giải thích cho Santiago một từ quan trọng trong tiếng Ả Rập, thể hiện sự chấp nhận định mệnh:

  • “MAKTUB”: Nghĩa là “Trong kinh thánh Koran có viết…”. Từ này nhấn mạnh rằng “Điều gì đã được bàn tay nọ ghi sẵn rồi thì không cản được đâu”. Santiago đã thầm nhủ từ này khi nhận ra trực giác (tâm linh) cho biết mọi chuyện đều “đã được viết sẵn”.

III. Về Tình Yêu và Trái Tim

Nhà Giả Kim nhấn mạnh rằng tình yêu đích thực là động lực thúc đẩy con người hoàn thành vận mệnh của mình.

1. Định nghĩa Tình Yêu

Khi Santiago tìm thấy Fatima ở ốc đảo, cậu nhận ra rằng tình yêu là ngôn ngữ quan trọng nhất của vũ trụ.

  • “Người ta yêu vì yêu. Cần gì phải có lí do.”
  • “Tình yêu là sức mạnh làm chuyển biến và nâng tâm linh vũ trụ lên cao hơn nữa… ở điểm này mới thấy được vai trò sức mạnh của tình yêu, vì khi yêu chúng ta cố trở nên tốt hơn.”
  • “Khi yêu thì ngay cả người cũng có thể biến thành gió được. Tất nhiên phải được gió giúp sức.”

2. Lắng Nghe Trái Tim

Trái tim là cầu nối giữa con người và Tâm linh vũ trụ.

  • “Hãy lắng nghe trái tim mình. Nó biết hết mọi điều vì nó từ tâm linh vũ trụ mà ra và một ngày kia sẽ trở về đó.”
  • “Bởi vì trái tim cậu ở đâu thì kho báu cậu tìm cũng ở đó.”
  • “Sợ phải đau khổ còn đau đớn hơn là chính sự đau khổ, và chưa từng có trái tim nào phải chịu đau khổ khi tìm cách thực hiện giấc mơ, vì mỗi phút giây tìm kiếm là một khoảnh khắc gặp gỡ Thượng Đế và sự vĩnh hằng.”

3. Tình Yêu không ngăn cản Vận Mệnh

Fatima, cô gái sa mạc, hiểu rằng tình yêu đích thực không trói buộc.

  • “Tình yêu không bao giờ ngăn cản ai theo đuổi vận mệnh của mình cả. Nếu để cho chuyện ấy xảy ra thì đó không phải là tình yêu đúng nghĩa, tình yêu của ngôn ngữ vũ trụ.”

IV. Về Bài Học Hạnh Phúc và Thuật Luyện Kim Đan

1. Bí Quyết Hạnh Phúc

Melchisedek, Vua xứ Salem, đã kể cho Santiago nghe một câu chuyện về nhà thông thái và người con trai của một thương nhân, trong đó chứa đựng bí quyết của hạnh phúc:

  • “Bí quyết của hạnh phúc là biết ngắm nhìn mọi thứ tuyệt mỹ trên thế gian này mà không hề quên hai giọt dầu trên muỗng.” (Ý nghĩa là phải biết thưởng thức vẻ đẹp của thế giới, nhưng không quên trách nhiệm và mục tiêu của mình).

2. Triết Lý Thuật Luyện Kim Đan

Thuật luyện kim đan không chỉ là biến chì thành vàng, mà còn là sự tiến hóa của mọi vật chất và tâm hồn.

  • “Chỉ có một cách học thôi… Đó là thông qua hành động. Tất cả những gì cần biết cậu đã học được trên đường đi rồi.”
  • Mục tiêu của các nhà luyện kim đan là tự hoàn thiện bản thân: “Họ tìm ra được loại “Đá tạo vàng” vì họ hiểu rằng khi một vật tiến hóa thì mọi vật quanh nó cũng tiến hóa theo.”
  • “Họ tìm kho báu vốn nằm ở cuối con đường tiền định nhưng lại không chịu đi trọn con đường đó.”
  • “Ta làm chỉ để cho cậu thấy rằng có thể làm được.” (Câu nói của Nhà luyện kim đan khi biến chì thành vàng trước mặt Santiago và tu sĩ).

3. Vai Trò của Mỗi Người

  • “Bất kể giàu hay nghèo, sang hay hèn, ai cũng đều có một vai trò chính trong lịch sử thế giới. Có điều phần nhiều người ta không biết đó thôi,”.
  • “Kho tàng sờ sờ ngay trước mắt mà ta không hề biết. Vì sao? Vì con người không tin rằng có kho tàng thật.”

V. Những Suy Ngẫm Sâu Sắc Khác

  • Về việc ra đi và trở về: “Nếu những gì ta tìm thấy là thật, là vàng ròng thì chúng sẽ không bao giờ hư hao và bất cứ lúc nào ta quay về thì chúng vẫn còn nguyên vẹn đó; còn nếu chúng chỉ là thoáng qua như ánh sao băng thì khi trở về ta sẽ chẳng tìm thấy gì nữa cả.”
  • Về lòng biết ơn: “Thầy chớ nói thế nữa, kẻo Đời nghe thấy thì lần tới thầy sẽ được ít hơn đấy.” (Lời khuyên của Nhà luyện kim đan với tu sĩ).
  • Về sự tiến hóa: “Mọi sự trong vũ trụ đều tiến hóa”.
  • Về vẻ đẹp của vạn vật: “Có thể Thượng đế tạo ra sa mạc chỉ để cho con người biết quý trọng cây chà là.”

Xem thêm: 

🔗 Xem Sách | PDF