Tóm tắt sách: Quẳng Gánh Lo Đi Và Vui Sống

Bài viết này Webtietkiem tổng hợp các nguyên tắc và phương pháp cốt lõi được trình bày trong tác phẩm “Quẳng Gánh Lo Đi và Vui Sống” của Dale Carnegie, qua bản dịch của Nguyễn Hiến Lê. Trọng tâm của tác phẩm là cung cấp những chiến lược thực tiễn để loại bỏ lo âu, một trạng thái cảm xúc được xác định là nguyên nhân gốc rễ của nhiều bệnh tật thể chất và suy nhược tinh thần. Các ý tưởng chính bao gồm:

1. Sức mạnh của việc sống trong hiện tại: Nguyên tắc nền tảng nhất là rèn luyện khả năng sống trong “ngăn kín của ngày hôm nay”, gạt bỏ gánh nặng của quá khứ đã qua và những lo lắng mơ hồ về tương lai chưa tới. Phương pháp này giúp tập trung năng lượng vào những công việc trước mắt, mang lại sự bình yên và hiệu quả.
2. Tác hại chết người của lo âu: Tài liệu nhấn mạnh mối liên hệ trực tiếp giữa lo âu và các bệnh lý nghiêm trọng như bệnh tim, loét dạ dày (vị ung), và huyết áp cao. Trích dẫn ý kiến của các chuyên gia y tế, tác phẩm khẳng định rằng phần lớn bệnh nhân có thể tự chữa lành nếu loại bỏ được nỗi sợ hãi và lo lắng.
3. Công thức giải quyết vấn đề một cách có hệ thống: Một phương pháp ba bước được giới thiệu để đối phó với những tình huống rắc rối: (1) Phân tích và hình dung tình huống xấu nhất có thể xảy ra, (2) Sẵn sàng chấp nhận nó nếu cần, và (3) Bình tĩnh tìm cách cải thiện tình huống xấu nhất đó.
4. Tầm quan trọng của thái độ tinh thần và hành động: Tác phẩm lập luận rằng hạnh phúc và sự bình yên không phụ thuộc vào hoàn cảnh bên ngoài mà do thái độ tinh thần bên trong quyết định. Việc giữ cho bản thân bận rộn với công việc hữu ích, thể hiện lòng vị tha, không bận tâm đến những chuyện lặt vặt và chấp nhận những điều không thể thay đổi là những chìa khóa để xây dựng một cuộc sống vững chãi và mãn nguyện.

Phân Tích Chi Tiết Các Nguyên Tắc và Phương Pháp

Phần I: Những Phương Pháp Căn Bản Để Diệt Lo

Phần đầu tiên của tác phẩm giới thiệu ba quy tắc nền tảng để đối phó trực diện với lo âu.

Quy Tắc 1: Sống trong “Ngăn Kín của Ngày Hôm Nay”

Nguyên tắc này, được đúc kết qua câu “Đắc nhất nhật quá nhất nhật” (sống ngày nào, biết ngày nấy), là nền tảng để loại bỏ lo âu.

• Triết lý của William Osler: Y sĩ danh tiếng William Osler đã tìm thấy bí quyết thành công của mình trong một câu văn của Thomas Carlyle: “Những công việc ở ngày trước mặt ta phải coi là quan trọng nhất, và đừng bận tâm tới những công việc còn mờ mờ từ xa”. Osler ví cuộc đời như một con tàu lớn có những “ngăn kín”, và khuyên mọi người hãy “chia đời sống ra từng ngăn”, đóng chặt cánh cửa sắt của quá khứ đã chết và tương lai chưa sinh ra để sống trọn vẹn trong ngày hôm nay.
• Minh chứng thực tế:
  • Bà E.K. Shields: Sau khi chồng mất và gần như khánh kiệt, bà đã tuyệt vọng đến mức muốn tự tử vì những lo lắng về nợ nần, bệnh tật và tương lai. Việc học được cách sống từng ngày một đã giúp bà thoát khỏi vực thẳm.
  • Ông Edward S. Evans: Từ một doanh nhân thành đạt kiếm 20.000 Mỹ kim một năm, ông rơi vào cảnh nợ nần, bệnh tật và tuyệt vọng. Khi quyết định chấp nhận tình huống xấu nhất và chỉ tập trung sống từng ngày, ông đã tìm lại được sự bình yên, sức khỏe và sau đó vươn lên trở thành một trong những nhà doanh nghiệp phát đạt nhất nước Mỹ.

Quy Tắc 2: Một Cách Thần Hiệu Để Giải Quyết Vấn Đề

Đây là công thức do kỹ sư Willis H. Carrier, người sáng tạo ra ngành công nghệ điều hòa không khí, phát triển. Phương pháp này bao gồm ba bước:

1. Tự hỏi điều tai hại nhất có thể xảy ra là gì? Khi đối mặt với một vấn đề, hãy dũng cảm phân tích và xác định kết quả tồi tệ nhất có thể xảy ra.
2. Sẵn sàng chấp nhận nó nếu cần. Chuẩn bị tinh thần để đối mặt với hậu quả xấu nhất. Điều này giúp loại bỏ sự hoảng loạn và giải phóng năng lượng tinh thần.
3. Bình tĩnh tìm cách cải thiện tình huống xấu nhất đó. Một khi đã chấp nhận điều tồi tệ nhất, tâm trí sẽ trở nên sáng suốt để tập trung vào việc tìm giải pháp và cải thiện tình thế.

• Ví dụ ứng dụng:
  • Willis H. Carrier: Khi một dự án máy lọc hơi trị giá hàng vạn Mỹ kim thất bại, ông đã áp dụng công thức này. Ông chấp nhận khả năng mất 20.000 Mỹ kim (điều xấu nhất), và từ đó bình tĩnh tìm ra giải pháp kỹ thuật mới, cuối cùng cứu được 15.000 Mỹ kim cho công ty.
  • Earl P. Haney: Khi bị chẩn đoán mắc bệnh nặng và các bác sĩ bó tay, anh đã chấp nhận cái chết, đi du lịch và tận hưởng cuộc sống. Sự bình tĩnh trong tâm hồn đã tạo ra một nguồn sinh lực mới giúp anh thoát chết.

Quy Tắc 3: Nhận Thức Tác Hại Chết Người của Ưu Sầu

Ưu sầu không chỉ là một trạng thái cảm xúc mà còn là một tác nhân gây bệnh chết người.

• Trích dẫn của Bác sĩ Alexis Carrel: “Những nhà kinh doanh không biết thắng ưu sầu sẽ chết sớm.” Câu nói này áp dụng cho tất cả mọi người, không phân biệt nghề nghiệp.
• Mối liên hệ giữa lo âu và bệnh tật:
  • Theo bác sĩ O.F. Gobe, 70% bệnh nhân có thể tự chữa lành nếu loại bỏ được lo lắng và sợ hệt.
  • Lo âu gây căng thẳng thần kinh, ảnh hưởng đến dịch vị dạ dày và là nguyên nhân chính của chứng loét dạ dày (vị ung). Một nghiên cứu trên 15.000 bệnh nhân tại dưỡng đường Mayo cho thấy 4/5 trường hợp không có nguyên nhân thực thể.
  • Một nghiên cứu khác cho thấy 1/3 các nhà chỉ huy xí nghiệp dưới 45 tuổi mắc một trong ba chứng bệnh: đau tim, loét dạ dày, và mạch máu căng quá.
  • Lo lắng còn có thể gây ra bệnh phong thấp, sưng khớp xương, tiểu đường, và các vấn đề về tuyến giáp.
• Câu chuyện của Đại tướng Grant: Trong những ngày cuối cùng của cuộc Nội chiến, dù đang trên đà chiến thắng, Đại tướng Grant đã bị chứng nhức đầu kịch liệt hành hạ do lo lắng. Ngay khi nhận được tin tướng Lee đầu hàng, nỗi lo tan biến và cơn đau đầu cũng hết ngay lập tức.

Phần II: Những Thuật Căn Bản Để Phân Tích Vấn Đề

Phần này cung cấp các phương pháp có hệ thống để phân tích và giải quyết các vấn đề gây ra lo lắng, đặc biệt là trong công việc.

Quy Tắc 1: Thu Thập Sự Kiện một cách Vô Tư

• Nguyên tắc của Khoa trưởng Hawkes: “Một nửa nỗi lo lắng trên thế giới sở dĩ có là do người ta chưa thu thập được đủ tài liệu để quyết định mà đã rán tìm một quyết định.”
• Tránh hành động theo định kiến: Con người có xu hướng chỉ tìm kiếm những sự kiện ủng hộ cho quan điểm sẵn có của mình và bỏ qua những gì trái ngược. Để có một quyết định sáng suốt, cần phải thu thập tất cả các sự kiện một cách khách quan. Thomas Edison đã để lại 2.500 cuốn sổ ghi chép các sự kiện liên quan đến những vấn đề ông đã giải quyết.

Quy Tắc 2: Sử Dụng Bốn Câu Hỏi để Giải Quyết Vấn Đề

Ông Léon Shimkin, giám đốc nhà xuất bản Simon & Schuster, đã phát triển một phương pháp bốn câu hỏi giúp ông giảm 75% thời gian họp hành và 50% nỗi lo về công việc. Khi một nhân viên trình bày một vấn đề, họ phải chuẩn bị câu trả lời cho bốn câu hỏi sau:

1. Nỗi khó khăn ra sao? (Vấn đề là gì?)
2. Nguyên nhân ở đâu? (Nguyên nhân của vấn đề là gì?)
3. Có cách nào giải quyết được? (Các giải pháp khả thi là gì?)
4. Giải pháp nào hơn cả? (Bạn đề nghị giải pháp nào?)

Phương pháp này buộc mọi người phải thu thập sự kiện và suy nghĩ thấu đáo. Kết quả là, trong 4 trường hợp thì có 3 trường hợp họ tự tìm ra giải pháp mà không cần hỏi ý kiến cấp trên.

Phần III & IV: Các Cách Tu Dưỡng Tâm Trạng Để Được Bình Tĩnh

Các chương này tập trung vào việc xây dựng những thói quen tinh thần và hành động để ngăn chặn lo âu trước khi nó bắt đầu.

Phần V: Vai Trò của Tôn Giáo và Đức Tin

Tác phẩm dành một phần quan trọng để nói về sức mạnh của đức tin trong việc chống lại lo âu.

• Tụng niệm và đức tin: Được mô tả là một nguồn năng lượng mạnh mẽ giúp con người đối phó với lo lắng. Khoa học hiện đại, đặc biệt là tâm thần bệnh học, đã thừa nhận rằng đức tin tôn giáo có thể giúp loại bỏ lo âu, sợ hãi và căng thẳng. Bác sĩ Carl Jung khẳng định rằng nhiều bệnh nhân trên 35 tuổi của ông chỉ khỏi bệnh khi tìm thấy một giải pháp tôn giáo.
• Lợi ích thực tiễn của cầu nguyện:
  1. Giúp bày tỏ rõ ràng nỗi lo âu.
  2. Tạo cảm giác được chia sẻ gánh nặng.
  3. Thúc đẩy hành động.
• Câu chuyện cá nhân: Tác giả kể về cha mẹ mình, những người đã vượt qua nghịch cảnh nợ nần và bệnh tật nhờ vào đức tin vững chắc vào Chúa. Mỗi đêm, họ đọc Kinh Thánh và cầu nguyện, phó thác mọi lo toan cho một quyền lực cao hơn.

Phần VI & VII: Lựa Chọn Nghề Nghiệp và Quản Lý Tài Chính

Hai chương cuối cung cấp lời khuyên thực tế về hai trong số những nguồn gây lo lắng lớn nhất: công việc và tiền bạc.

Lựa Chọn Nghề Nghiệp

• Yêu công việc của mình: Đây là điều kiện quan trọng nhất để thành công và tránh mệt mỏi, chán nản. Ví dụ: Edison coi công việc là “trò chơi tuyệt thú”, còn Phil Johnson chỉ thực sự thành công khi từ bỏ tiệm giặt ủi của cha để theo đuổi đam mê cơ khí và trở thành Hội trưởng công ty Boeing.
• Hãy là chính mình: Đừng cố bắt chước người khác. Mỗi người là một cá thể độc nhất. Việc cố gắng trở thành một bản sao sẽ dẫn đến thất bại. Ví dụ: Charlie Chaplin chỉ thành công khi ông ngừng bắt chước một vai hề người Đức và phát triển phong cách riêng của mình.

Quản Lý Tài Chính

11 quy tắc được đề xuất để giảm bớt lo âu về tiền bạc:

1. Ghi chép chi tiêu: Giúp biết tiền đi đâu.
2. Lập ngân sách: Lên kế hoạch chi tiêu phù hợp.
3. Học cách tiêu tiền khôn ngoan: Trở thành người mua sắm thông thái.
4. Đừng để lợi tức tăng theo chứng nhức đầu: Đừng tăng chi tiêu tương ứng với mỗi lần tăng lương.
5. Gây dựng tín dụng: Vay tiền có đảm bảo.
6. Bảo hiểm: Bảo vệ bản thân trước các rủi ro bệnh tật, hỏa hoạn, v.v.
7. Đừng để vợ con lãnh một lần tiền bảo hiểm nhân mạng: Chọn phương thức trả góp hàng tháng để tránh rủi ro quản lý yếu kém.
8. Dạy con thái độ thực tế về tiền bạc.
9. Kiếm thêm tiền nếu cần: Đừng chỉ ngồi lo lắng, hãy tìm cách tăng thu nhập.
10. Đừng đánh bạc.
11. Đừng làm tính tình chua chát vì không thể thỏa mãn hết mong muốn.