Sách Luyện Phát ân sơ cấp: Tree or Three? Pdf

Cuốn sách “Tree or Three? An elementary pronunciation course”, ấn bản lần thứ hai, do Ann Baker biên soạn và được nhà xuất bản Cambridge University Press phát hành. Đây là cuốn sách dạy phát âm tiếng Anh được thiết kế cho người học ở trình độ sơ cấp (beginner-elementary), có thể sử dụng cho việc tự học hoặc giảng dạy trên lớp.

Phương pháp sư phạm cốt lõi của cuốn sách tập trung vào việc sử dụng cặp tối thiểu (minimal pairs) – các cặp từ hoặc câu chỉ khác nhau một âm duy nhất – để giúp người học phân biệt và tạo ra các âm tiếng Anh dễ gây nhầm lẫn. Khóa học có cấu trúc gồm 47 bài học, mỗi bài tập trung vào một hoặc hai âm cụ thể, bao quát một cách hệ thống các phụ âm, nguyên âm đơn, và nguyên âm đôi. Việc sử dụng 3 đĩa CD âm thanh đi kèm là yếu tố không thể thiếu, cung cấp các bài tập nghe, lặp lại và phân biệt âm thanh. Các khái niệm ngữ âm chính được nhấn mạnh bao gồm sự khác biệt giữa âm hữu thanh và vô thanh, vị trí khẩu hình, độ dài nguyên âm, và các trường hợp âm câm.

1. Tổng Quan về Sách

2. Phương Pháp Giảng Dạy Cốt Lõi

Phương pháp của “Tree or Three?” được xây dựng trên nền tảng thực hành có mục tiêu và lặp lại, tập trung vào việc giúp người học nhận biết và tạo ra sự khác biệt tinh tế giữa các âm trong tiếng Anh.

• Trọng tâm vào Cặp Tối thiểu (Minimal Pairs):
  • Đây là nền tảng của cuốn sách. Mỗi bài học giới thiệu các cặp từ chỉ khác nhau một âm duy nhất (ví dụ: ship /ʃɪp/ và sheep /ʃiːp/, van /væn/ và fan /fæn/, cat /kæt/ và cart /kɑːt/).
  • Mục tiêu là huấn luyện tai của người học để nhận ra sự khác biệt, sau đó thực hành phát âm chính xác để truyền đạt đúng ý nghĩa. Các bài tập thường yêu cầu người học nghe và chọn câu đúng mà họ nghe được (ví dụ: “Look at the sheep” và “Look at the ship”).
• Học Tập Đa Giác Quan:
  • Thính giác: Các bài tập nghe-và-lặp-lại từ đĩa CD là thành phần trung tâm của mỗi bài học.
  • Thị giác: Mỗi âm mới được giới thiệu kèm theo “hình ảnh khẩu hình” (mouth picture), minh họa rõ ràng vị trí của lưỡi, răng và môi. Sách khuyến khích người học sử dụng một chiếc gương nhỏ để so sánh khẩu hình của mình với hình minh họa.
  • Xúc giác: Để phân biệt âm hữu thanh và vô thanh, sách hướng dẫn người học đặt ngón tay lên cổ họng để cảm nhận sự rung động (vibrations) khi phát âm các âm hữu thanh như /z/, /v/, /d/.

3. Cấu Trúc và Nội Dung Khóa Học

Cuốn sách được tổ chức một cách có hệ thống để bao quát các âm cơ bản của tiếng Anh một cách tuần tự và logic.

• Cấu trúc tổng thể: Khóa học bao gồm 47 bài học (Units), một phần Lời nói đầu (About this book), Giới thiệu cho giáo viên (Introduction for teachers), và một phần Đáp án (Key) chi tiết ở cuối sách (trang 108-129).
• Cấu trúc một bài học điển hình:
  1. Giới thiệu âm: Bắt đầu bằng việc nghe âm, quan sát hình ảnh khẩu hình, và lặp lại.
  2. Luyện tập từ và câu: Người học nghe và lặp lại các từ và câu có chứa âm mục tiêu trong các ngữ cảnh đơn giản, thường có hình ảnh minh họa.
  3. Phân biệt âm thanh: Các bài tập tập trung vào việc nghe và phân biệt giữa âm mục tiêu và một âm tương tự thông qua các cặp tối thiểu.
  4. Luyện tập trong ngữ cảnh: Các hoạt động như nghe hội thoại, mô tả tranh, hoặc trả lời câu hỏi để củng cố việc sử dụng âm trong giao tiếp thực tế.
  5. Hoạt động tương tác: Nhiều bài học kết thúc bằng các gợi ý cho “Pairwork” (làm việc theo cặp) hoặc “Groupwork” (làm việc nhóm) để thực hành giao tiếp.
• Phạm vi nội dung:
  • Phụ âm: Bao gồm các cặp phụ âm vô thanh/hữu thanh (/s/-/z/, /f/-/v/, /p/-/b/, /t/-/d/, /k/-/g/, /θ/-/ð/, /ʃ/-/ʒ/, /tʃ/-/dʒ/).
  • Nguyên âm: Phân biệt các nguyên âm ngắn và dài (ví dụ: /ɪ/ trong ship và /i:/ trong sheep; /æ/ trong man và /e/ trong men).
  • Nguyên âm Schwa /ə/: Được nhấn mạnh là “nguyên âm phổ biến nhất trong tiếng Anh”, “rất ngắn và yếu” và “không bao giờ được nhấn trọng âm”.
  • Nguyên âm đôi (Diphthongs): Được định nghĩa là “nguyên âm kép” (double vowel), bao gồm các âm như /eɪ/ (paper), /aɪ/ (kite), /ɔɪ/ (boy), /aʊ/ (house), và /əʊ/ (phone).
  • Các đặc điểm phát âm khác: Sách cũng đề cập đến các hiện tượng như âm câm (silent letters, ví dụ ‘t’ trong listen, ‘h’ trong what, ‘b’ trong comb), nối âm (linking /s/), và các biến thể phát âm theo vùng miền (ví dụ: âm ‘r’ trong tiếng Anh-Anh và Anh-Mỹ).

4. Các Khái Niệm Ngữ Âm Chính được Nhấn Mạnh

Cuốn sách liên tục củng cố một số khái niệm ngữ âm học cơ bản để xây dựng nền tảng vững chắc cho người học.

• Âm Hữu Thanh và Vô Thanh (Voiced and Unvoiced Sounds):
  • Đây là khái niệm được lặp lại thường xuyên nhất. Người học được hướng dẫn trực tiếp để cảm nhận sự khác biệt vật lý:
    • Âm vô thanh (unvoiced): “You do not need your voice, just air” (Bạn không cần dùng giọng, chỉ cần hơi). Ví dụ: /s/, /f/, /p/, /t/, /k/, /θ/, /ʃ/, /tʃ/.
    • Âm hữu thanh (voiced): “You need your voice” (Bạn cần dùng giọng của mình). Có thể cảm nhận sự rung ở cổ họng. Ví dụ: /z/, /v/, /b/, /d/, /g/, /ð/, /ʒ/, /dʒ/.
• Biến Thể Phát Âm Vùng Miền (Regional Pronunciation Variations):
  • Bài 26 (“silent /r/”) giải thích một cách rõ ràng sự khác biệt giữa cách phát âm của Anh-Anh và Anh-Mỹ:
    • Anh-Anh (và Úc): Âm /r/ thường câm khi đứng trước một phụ âm (ví dụ: bird được phát âm là /bɜːd/).
    • Anh-Mỹ (và Scotland): Âm /r/ luôn được phát âm (ví dụ: bird được phát âm là /bɜːrd/).
  • Sách cung cấp các bài tập nghe để người học nhận biết sự khác biệt này.
• Nguyên âm Dài và Ngắn (Long and Short Vowels):
  • Sách thường xuyên yêu cầu người học xác định một âm là “a l-o-n-g sound or a short sound?”.
  • Các ký hiệu như dấu hai chấm (:) sau một nguyên âm (ví dụ: /i:/, /ɑ:/) được giải thích là biểu thị một nguyên âm dài.

5. Hướng Dẫn Dành Cho Người Học và Giáo Viên

• Yêu cầu thiết bị: Việc sử dụng sách đòi hỏi phải có máy nghe đĩa CD, vì tất cả các bài tập nghe đều được đánh dấu bằng biểu tượng đĩa CD và số track tương ứng.
• Sử dụng linh hoạt: Sách khuyên rằng “bạn có thể xem qua cuốn sách và làm bất kỳ bài nào bạn cảm thấy quan trọng”, nhưng cũng đề xuất rằng “đó là một ý tưởng tốt để làm tất cả các bài theo thứ tự chúng xuất hiện”.
• Hỗ trợ giáo viên: Phần “Introduction for teachers” cung cấp các gợi ý về cách sử dụng sách trong lớp học và đề xuất các hoạt động mở rộng như “Card games” (trò chơi thẻ bài) và “Fingers” (trò chơi ngón tay) để luyện tập các cặp tối thiểu một cách vui nhộn.
• Hỗ trợ trực tuyến: Sách cung cấp một liên kết đến trang web hỗ trợ: http://www.cambridge.org/elt/treeorthree/.